حیرت هویتی؛ شتاب به سوی خلأ

این نوشتار را با کامی تلخ و ذهنی پر از تجربه های دیداری و حسی مینویسم.

جامعه فعلی ایران در جایگاه هویتی نامعلومی قرار گرفته است؛ از یک سو دچار دوگانه هایی حل نشدنی و چالشی است و از سوی دیگر با سرعت بسیار زیاد به سوی غربی شدن حرکت میکند( منظورم از غربی شدن همان مفهوم مذموم و ناپسند غرب است که شاید از مصادیق بارز آن بتوان به روابط باز خانوادگی و ارتباطات بی قید اشاره کرد که امروزه در بین خانواده های پولدار شیوع فراوانی دارد و اگر به مدت یک روز با یک خانواده پولدارِ نو کیسه همراه شوید زندگی غربی و بالاخص آمریکایی را راحت میتوانید حس کنید که توضیح آن در مقال نمیگنجد)

بعد از انقلاب اسلامی، پیروزی ها و پیشروی های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بسیار زیادی اتفاق افتاده است ولی در مقایسه با پسرفت ها و عقب نشینی ها و حتی شکست هایی که داشته ایم یک حس عدم الفتح به شما دست میدهد.

قطعا ما به وعده خداوند و اولیا او که وعده پیروزی نهایی اسلام و دین الهی را داده اند ایمان داریم و تنها نقطه امید ما هم همان است اما نگرانی ما آن است که نتوانیم جایگاه خود را در مسیر ظهور بشناسیم و متناسب با آن اقدام کنیم.

دغدغه من از نوشتن این یادداشت عبارت است از یک وضعیت خطرناک که چند سال دیگر با آن روبرو خواهیم شد و پیش بینی آن تقریبا ساده است.

وضعیتی که من تصور میکنم این است که اگر رویه فعلی ادامه پیدا کند (که به احتمال بسیار فراوان تغییری در آن ایجاد نخواهد شد ) ارزش های اخلاقی و اجتماعی را از دست خواهیم داد و با یک وضعیت خلأ روبرو خواهیم شد که هر مکتب و جبهه فرهنگی و فکری که بتواند نفوذ خواهد کرد و زندگی مردم تغییرات و تحولات سریعتری را تجربه خواهد کرد که شاید تعبیر انقلاب مناسبتر باشد(تغییراتی که منظورم است مربوط به مسائل دینی و تقیّد های مذهبی نمیشود بلکه مسائلی فراتر اتفاق خواهد افتاد که مثلا کمک به مظلوم یا تلاش برای احیای فضیلت های اخلاقی یک کار خنثی تلقی خواهد شد که حُسن و قُبحی متوجه آن نخواهد شد(باید توجه داشته باشیم که از بدیهی ترین فطریات هر انسان حس رقت نسبت به دیگران و علاقه شدید به کمک کردن به فرد ستم دیده است))

در بحث تبلیغ دینی و بیان مباحث مذهبی یک مقدمه از هر چیز دیگری بیشتری اهمیت دارد و آن درک زیر ساخت های فضیلت های اخلاقی است که تقریبا تمامی اعمال و نیت های انسان بر مبنای آنها شکل میگیرد و اگر آن زیرساخت ها تخریب شود دیگر مسلمان ماندن و یا به سمت ایمان رفتن بسیار مشکل خواهد شد.

کاری که دشمن انجام میدهد شاید در ظاهر همان حجاب و عفت جامعه را هدف گرفته است اما در واقع مسئله این نیست، بلکه او کاری میکند تا ما نسبت به اصول اخلاق و اصول زندگی معقول بی تفاوت شویم و اصلا به آن فکر نکنیم. در اتفاقاتی نظیر انتخابات که شاید تنها بارزترین مصداق مشارکت سیاسی باشد، میبینیم که فرآیند رای آوری بر مبنای تخریب یکدیگر، افترا، افشاگری غیر اخلاقی و یا تحریک جنسی شکل میگیرد. این اتفاق یعنی آنکه زیرساخت های اخلاقی در حال تخریب هستند و اگر هوشیار نباشیم شکست سنگینی را تحمل خواهیم کرد...

وقتی جهت دهی جامعه به سمت واقعیت های اخلاقی و عقلانی نباشد یک فضای فکری و فرهنگی ایجاد میشود که دشمن هم نهایت استفاده را میکند و خودش را به عنوان یک نماد پیشرفت و سعادت واقعی معرفی میکند و در عین تاسف میتواند افراد زیادی را با خود همراه کند( در مباحث سیاسی مثل مذاکرات هسته ای و فرآیند برجام دقیقا همان اتفاق افتاد و واقع بینی هایی که مطرح میشد را به عنوان افراطی گری و جنگ طلبی تبلیغ میکردند و در نهایت بی شرمی واقعیت های موجود را به گونه ای دیگر تفسیر میکنند)

اگر به برنامه ها و فعالیت های نهادهای فرهنگی جامعه نگاه کنیم یک آشفتگی تهوع آور را شاهد هستیم که هیچ کدام از آنها کار خود را بلد نیستند و دائما در حال ایجاد مشکل برای یکدیگر هستند و به جای هم افزایی برای پیشبرد جامعه به دفع یکدیگر مشغول هستند و مشاجرات سیاسی هم بسیار در این مسئله تاثیر گذار است.

به حرف ابتدایی خودم بازمیگردم و تاکید میکنم که جامعه به سوی یک انحطاط و فضای خلأ حرکت میکند که اگر بخواهیم واقعیت های جامعه را ببینیم نمیتوانیم این حقیقت تلخ را انکار کنیم.

انحطاطی که جامعه ما با آن روبرو خواهد شد شاید در تعبیر رسانه ها به جامعه باز و آزاد تعبیر شود اما واقعیت های جدیدی را به وجود خواهد آورد که دیگر نمیتوان اسم آن را آزادی گذاشت.

و تا وقتی که جریان اشرافی در گوشه گوشه کشور و دستگاه های حاکمیتی ریشه دوانده است هر نوع کار فرهنگی یا کم رنگ میشود و یا با شکست روبرو میشود

اصلا دوست ندارم تا این تحلیل به حقیقت بپوندد ولی انگار...

هوشیار اگر نباشیم، در دنیا و آخرت شرمنده خواهیم بود.